«Πιστεύω εἰς ἕνα Θεόν, Πατέρα παντοκράτορα, ποιητήν οὐρανοῦ καί γῆς, ὁρατῶν τε πάντων καί ἀοράτων».
Το πρώτο και βασικό, το θεμελιώδες δόγμα, το Άλφα της αγίας μας Θρησκείας και της αμωμήτου Πίστεώς μας, είναι ο Θεός, η πίστη στο Θεό, το λατρευτό και ευλογητό πρόσωπο και όνομα. Και το «Πιστεύω» μας από το Θεό αρχίζει. «Πιστεύω εἰς ἕνα Θεόν».
Υπάρχει Θεός;
Αλλ’ υπάρχει Θεός, για να τον πιστεύουμε και να τον προσκυνούμε; Βέβαια, υπάρχει. Για τον λογικό και καθαρό στην καρδιά, για τον δίκαιο και ευσυνείδητο άνθρωπο ο Θεός είναι χειροπιαστή πραγματικότητα. Μόνο «ἄφρων εἶπεν ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ· οὐκ ἔστι Θεός» (Ψαλμ. ιγ΄ 1). Δηλαδή άθεος και αρνητής του Θεού δεν είναι ο σοφός τάχα και πολυμαθής άνθρωπος. Αρνητής του Θεού είναι ο μωρός, ο άμυαλος και ασύνετος, δηλαδή ο αμαθής και αμόρφωτος και κυρίως ο πονηρός και διεφθαρμένος άνθρωπος. Αυτό θα πει «εἶπεν ἄφρων ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ· οὐκ ἔστι Θεός». Αυτός λόγω της κακίας του και τυφλωμένος από τα πάθη και την φαυλότητά του χάνει την λογική του, χάνει την ορθή σκέψη του, χάνει τον προσανατολισμό της ψυχής του, κλείνει τα αυτιά του στην διακήρυξη της φύσεως και τη μαρτυρία της συνειδήσεώς του και λέγει «οὐκ ἔστι Θεός», δεν υπάρχει Θεός!
Τούτο το ομολογούν και μεγάλοι, σπουδαίοι και σοφοί, επιστήμονες, που όταν θέλει κανείς βρίσκει τις γνώμες τους σε πολλά βιβλία απολογητικά και επιστημονικά. Εκεί θα δει και πώς οι μεγάλοι σοφοί και τρανοί επιστήμονες όχι μόνο πιστεύουν στον αληθινό Θεό, αλλά και με πολύ θάρρος και θαυμαστή παρρησία ομολογούν και διακηρύττουν την πίστη τους αυτή (1).
Αποδείξεις υπάρξεως του Θεού
Υπάρχουν και αποδείξεις που βεβαιώνουν την ύπαρξη του Θεού σε ένα άνθρωπο λογικό, καλοπροαίρετο και αντικειμενικό. Αυτόν πέρα ως πέρα τον πείθουν πως υπάρχει Θεός. Μία είναι η λεγομένη κοσμολογική απόδειξη. Άλλη είναι η τελολογική. Άλλη η ψυχολογική και ηθική. Και άλλη η ιστορική.
Α) Η κοσμολογική απόδειξη λέγει· υπάρχει ο Θεός, διότι υπάρχει ο κόσμος. Η ύπαρξη του κόσμου είναι απόδειξη και μαρτυρία, που βεβαιώνει και διαλαλεί την ύπαρξη του Θεού. Εφ’ όσον είναι γεγονός, όπως λέγει και ο απόστολος Παύλος, ότι «πᾶς οἶκος κατασκευάζεται ὑπό τινος», άρα «ὁ τά πάντα κατασκευάσας (είναι) ὁ Θεός» (Εβρ. γ΄ 4). Η ύπαρξη, λοιπόν, του κόσμου προϋποθέτει την ύπαρξη του Θεού. Όπως το κτίσμα δείχνει τον κτίστη που το έκτισε. Όπως το πλοίο τον ναυπηγό. Όπως το εργαλείο τον εργάτη. Όπως το δημιούργημα, κάθε δημιούργημα, μεγάλο ή μικρό, τον τεχνίτη , τον δημιουργό. Η λογική, η σκέψη του λογικού ανθρώπου, η πείρα της καθημερινής ζωής το λέγει τούτο. Δεν το φλυαρεί η φαντασία ή η θρησκοληψία. Ιδού τα μεγάλα και θαυμαστά έργα της δημιουργίας. Κοίταξέ τα, άκουσέ τα, άνθρωπε, όλα φωνάζουν πως υπάρχει Θεός. «Οἱ οὐρανοί διηγοῦνται δόξαν Θεοῦ, ποίησιν δέ χειρῶν αὐτοῦ ἀναγγέλλει τό στερέωμα» (Ψαλμ. ιη΄ 1), λέγει ο ψαλμωδός. Και παραθέτει ο θείος Απόστολος· «τὰ γὰρ ἀόρατα αὐτοῦ ἀπὸ κτίσεως κόσμου τοῖς ποιήμασι νοούμενα καθορᾶται, ἥ τε ἀΐδιος αὐτοῦ δύναμις καὶ θειότης» (Ρωμ. α΄ 20) (2).
Και πράγματι ποιος οφθαλμός καθαρός, ποια ψυχή λογική, ποια πνευματική ύπαρξη, όταν βλέπει τη φύση και όλη την κτίση, το μεγαλειώδες τούτο της δημιουργίας έργο, δεν θα ομολογήσει ότι υπάρχει Θεός και δεν θα τον δοξολογήσει αναφωνούσα· «ὡς ἐμεγαλύνθη τά ἔργα σου, Κύριε, πάντα ἐν σοφίᾳ ἐποίησας»; (Ψαλμ. ργ΄ 24). Λοιπόν, τι πολυσκέπτεσαι και τι πολυσκοτίζεσαι, άνθρωπε; Το πράγμα είναι εύκολο και απλό. Υπάρχει, ναι υπάρχει ο Θεός, διότι υπάρχει ο κόσμος, το έργο του Θεού.
Β) Η τελολογική απόδειξη λέγει· Ο κόσμος που υπάρχει και φαίνεται είναι πράγματι κόσμος. Δηλαδή κόσμημα, στολίδι, έργο μέγα και ωραίο και θαυμαστό, που χαίρεται να το βλέπει ο άνθρωπος και να το απολαμβάνει. Είναι έργο με κίνηση και σκοπιμότητα θαυμαστή, με τάξη και νόμο, με καλλονή και χάρη, που κρύπτει μέσα του σοφό, σοφότατο νου και άπειρη δύναμη που τον έφτιαξε και τον τεχνούργησε. Τέχνη, άφθαστος τέχνη και απαράμιλλος καλλονή και ωραιότητα, μοναδική σκοπιμότητα υπάρχει και φαίνεται στον κόσμο. Και ακόμη, νόμοι, νόμοι ασάλευτοι κρατούν και κυβερνούν τον κόσμο τούτο, θεμέλια γερά και ατράνταχτα, τα οποία καμία άλλη δύναμη δεν μπορεί να κλονίσει και να ανατρέψει. Τι σημαίνουν όλα αυτά; Σημαίνουν ότι, αν το έργο είναι τόσο θαυμαστό, τόσο ωραίο και λαμπρό, ασυγκρίτως, απείρως μεγάλος και θαυμαστός είναι Εκείνος που το κατασκεύασε. Σημαίνει πως το μεγαλείο του κόσμου υποδηλώνει το άπειρο μεγαλείο του δημιουργού του. Ακριβώς εκείνο που λέγει ο σοφός Σολομών: «ἐκ γὰρ μεγέθους καλλονῆς κτισμάτων ἀναλόγως ὁ γενεσιουργὸς αὐτῶν θεωρεῖται» (Σοφ. Σολομ. ιγ΄ 5). Και τον λόγο τούτο της θείας Γραφής λαμβάνων υπόψιν του και ο Μ. Αθανάσιος λέγει· «Οὕτω γάρ διεκόσμησεν (ο Θεός) τήν κτίσιν, ὥστε καί μή ὁρώμενον αὐτόν τῇ φύσει, ὅμως ἐκ τῶν ἔργων γνωρίζεσθαι». Έτσι στόλισε ο Θεός την κτίση, ώστε ενώ δεν θα φαίνεται μέσα στη φύση, εντούτοις από τα έργα του να αναγνωρίζεται. (Το ίδιο τονίζουν και οι άγιοι Πατέρες Γρηγόριος ο Θεολόγος και Ιωάννης ο Χρυσόστομος στα χωρία τους, που αναφέραμε προτήτερα σε υποσημείωση). Κοίτα, λοιπόν, τα άστρα, άνθρωπε, κοίτα τον ήλιο, την σελήνη, σκέψου τον αέρα, τα σύννεφα, τη βροχή, πρόσεξε και τη γη, τα βουνά, τους κάμπους, τα δέντρα, τα φυτά, τα νερά λιμνών και ποταμών, το ατελείωτο ζωικό βασίλειο. Συλλογίσου ακόμη πώς το καθένα κινείται, πώς ζει, τι προσφέρει στο σύνολο, τι προσφέρει και στον άνθρωπο. Συλλογίσου, ότι προσφέρει την τροφή, την άνεση, τη ζωή, αμέτρητα καλά. Και τότε θα κυριευθείς από έκσταση και από φόβο και από θαυμασμό για την τάξη και αρμονία και για το σοφό σκοπό που κρύπτει μέσα του και εκπληρώνει όλος γενικά ο κόσμος και κάθε δημιούργημα χωριστά (3).
Γ) Η ψυχολογική και ηθική απόδειξη. Αυτές λέγουν, ότι ο Θεός υπάρχει και τρανή προς τούτο απόδειξη είναι το ότι η ίδια η ψυχή μας στα βάθη της τον αισθάνεται το Θεό και τον αναζητεί. Αισθάνεται την ύπαρξη και παρουσία του. Τον νοιώθει ως νομοθέτη, ως ελεγκτή και κριτή των πράξεών της. Βλέπει την ηθική αξία και το κακό που υπάρχει στον κόσμο. Και τι κάμνει τότε; Θεωρεί αναγκαία την ύπαρξη του Θεού. Ακόμη θεωρεί αναγκαία και την μέλλουσα παρουσία του για να κρίνει δικαίως και αποδώσει σε κάθε άνθρωπο κατά τα έργα του, να αποκαταστήσει την ηθική τάξη στον κόσμο. Υπάρχει κακό και αδικία στον κόσμο. Η ύπαρξη αυτής της αδικίας καθιστά αναγκαία την ύπαρξη του Θεού, για να αποδοθεί δικαιοσύνη. Άρα υπάρχει ο Θεός νομοθέτης, επόπτης και κριτής του ανθρώπου. Το ότι από τα βάθη της ψυχής του ανθρώπου βγαίνει τρανή η μαρτυρία της υπάρξεως του Θεού, το βεβαιώνει ο άγιος Αθανάσιος, ο οποίος λέγει· «Πρός τήν τῆς ἀληθείας γνῶσιν καί ἀληθή κατάληψιν οὐκ ἄλλων ἐστί χρεία, οὕτω καί ἡ πρός τοῦτον (το Θεό) ὁδός πόρρωθεν ἤ ἔξωθεν ἡμῖν ἐστιν (δεν μας χρειάζονται από μακριά και έξω από τον εαυτό μας αποδείξεις για την ύπαρξη του Θεού)· ἔνδον γάρ ἐν ἑαυτοῖς ἔχοντες τήν πίστιν καί τήν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ, δυνάμεθα ταχέως θεωρῆσαι καί νοῆσαι τόν τοῦ παντός βασιλέα». Το οποίο λέγει· Μη πηγαίνεις μακριά, άνθρωπε. Κοίτα μέσα σου, άκουσε τους μυστικούς παλμούς και νυγμούς της ψυχής σου, και αυτή σου φωνάζει· εδώ, παρών είναι ο Θεός, ο Θεός σου. Αυτή η έρευνα είναι ο πιο σύντομος δρόμος, για να τον βρεις το Θεό και συνδεθείς μαζί του.
Δ) Η ιστορική. Ας έλθουμε τέλος και σε αυτή, που βγαίνει από την ιστορία. Αυτή λέγει ότι η ιστορία της ανθρωπότητας όλης βεβαιώνει, πως όλες οι φυλές και γλώσσες της γης πάντοτε και σε κάθε γενεά και εποχή είχαν κοινή, πάγκοινη την πίστη στην ύπαρξη Θεού δημιουργού, του Πατέρα και προστάτη τους. Αυτόν προσκυνούσαν, αυτόν λάτρευαν, σε αυτόν κατέφευγαν και ζητούσαν τη βοήθειά του στις ανάγκες του βίου τους. Άθρησκοι λαοί ποτέ δεν υπήρξαν, έστω και αν στην αρχαία εποχή από την μονοθεΐα είχαν περιπέσει στην πολυθεΐα και την ειδωλολατρία. Αυτή λοιπόν η παγκόσμια πίστη στο Θεό τίποτε δεν λέγει; Δεν λέγει εκείνο που βεβαίωνε ο μέγας Αριστοτέλης, πως «ό,τι οι άνθρωποι πάντες εξ ενστίκτου εκδέχονται ως αληθές, είναι φυσική αλήθεια και άρα ο Θεός υπάρχει»; (4). Ναι, λέγει και μαρτυρεί ότι πράγματι υπάρχει Θεός. Το φωνάζει η πανανθρώπινη πεποίθηση και γνώμη και ιστορία (5).
____________________