Γράφει ὁ Γεώργιος Μαντζαρίδης, Ὁμότιμος Καθηγητὴς Θεολογικῆς Σχολῆς Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Τὰ δύο κινήματα.   Δύο μεγάλα πνευματικὰ κινήματα τοῦ ὀρθόδοξου μοναχισμοῦ, ποὺ εἶχαν βαρυσήμαντες ἐπιπτώσεις στὴ ζωὴ καὶ τὴν πορεία, ὄχι μόνο τοῦ μοναχισμοῦ ἀλλὰ καὶ ὁλόκληρης τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας, ἦταν τὸ ἡσυχαστικὸ καὶ τὸ φιλοκαλικό. Ἀξίζει μάλιστα νὰ σημειωθεῖ, ὅτι καὶ τὰ δύο αὐτὰ…

Κελλίον Τιμίου Προδρόμου. Ι.Μ. Καρακάλλου. Ἅγιον Ὄρος Οἱ Ἀσκητικοὶ Λόγοι τοῦ Ἀββᾶ Ἰσαὰκ συνεγράφησαν στὴν Συριακὴ γλῶσσα ἀπὸ τὸν Ἅγιο Ἰσαὰκ τὸν Σύρο τὸν 6ον αἰῶνα. Τὸν 9ο αἰῶνα μεταφράσθηκαν στὰ Ἀρχαῖα Ἑλληνικὰ ἀπὸ δύο μοναχοὺς τῆς Μονῆς τοῦ Ἁγίου Σάββα τοῦ Ἡγιασμένου ἀπὸ ἀντίγραφο τοῦ πρωτοτύπου συριακοῦ χειρογράφου ποὺ ὑπῆρχε ἐκεῖ. Αὐτὸ τὸ κλασσικὸ…

ΗΣΥΧΑΣΜΟΣ: Η ΚΟΡΥΦΑΙΑ ΕΚΦΡΑΣΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ   ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου – Καθηγητού   Η λέξη Ησυχασμός παράγεται από το ρήμα ησυχάζω που σημαίνει βρίσκομαι σε κατάσταση σιγής, ηρεμίας και αυτογνωσίας. Ο ησυχαστής μοναχός, αλλά και λαϊκός, πλημμυρισμένος από θείο έρωτα, προσπαθεί να αποβάλλει κάθε κοσμική ενασχόληση και σκέψη, αποζητά την ησυχία και επικεντρώνεται στη…

Όσιος Σαλαμάνης ο Ησυχαστής. 23 Ιανουαρίου.   Οἴχῃ χαμερποῦς καὶ χαμαιζήλου βίου, Ὑψηλὲ πράξει καὶ λόγῳ Σαλαμάνη.     Ο Όσιος Σαλαμάνης καταγόταν από μια κωμόπολη, που ήταν χτισμένη στη δυτική όχθη του ποταμού Ευφράτη και ονομαζόταν Καπερσανά. Επειδή αγάπησε την ερημική ζωή, ακολούθησε την οδό της μοναχικής πολιτείας και έστησε το κελί του κοντά…

Τον ρώτησε κάποιος γέροντας αν κάνει κανόνα και ακολουθία , και απάντησε: ” Ούτε κανόνα ούτε ακολουθία κάνω. Μόλις δύσει ο ήλιος τρώγω , κάνω το απόδειπνο και κοιμάμαι δύο ώρες . ‘Οταν ξυπνήσω , και όταν έχει ήδη νυχτώσει , αρχίζω τα κομποσχοίνια .

Τρεις φίλοι, αγαπούσαν πολύ την πνευματική εργασία, με αποτέλεσμα να γίνουν και οι τρεις μοναχοί. Απ’ αυτούς, ο πρώτος, διάλεξε γιά μόνιμο έργο του, να ειρηνεύει όσους έχουν διαμάχη μεταξύ τους. Ο δεύτερος διάλεξε γιά έργο του, να επισκέπτεται τους αρρώστους και ο τρίτος έφυγε στην έρημο, για να βρει την πραγματική ησυχία. Ο πρώτος,…

Ὁ Ἀββᾶς Ἀρσένιος ὅταν ζοῦσε ἀκόμα μέσα στὸ παλάτι, προσευχόταν στὸν Θεὸ λέγοντας: Κύριε, ὁδήγησέ με πῶς νὰ σωθῶ. Καὶ τότε μία φωνὴ τοῦ εἶπε: ”Ἀρσένιε, φύγε ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους καὶ θὰ σωθῇς”.

Μελέτες στήν Φιλοκαλία Τά ἅγια Μυστήρια, χωρίς τήν ἀνθρώπινη συνεργία, δέν ἐπαρκοῦν ἀπό μόνα τους γιά τήν σωτηρία. Εἶναι ἀναγκαῖο νά συνδυαστοῦν μέ τήν τήρηση τῶν ἐντολῶν, στήν ὁποία συμβάλλει πολύ ἡ κατά Χριστόν ἄσκηση-ἡσυχία. Αὐτή ταπεινώνει τόν ἄνθρωπο καί τόν κάνει δεκτικό τῆς θείας χάρης, τῆς προσφερομένης σ’ αὐτόν διά τῶν ἁγίων Μυστηρίων. «Εἶναι…

Μελέτες στήν Φιλοκαλία  Ποιὰ εἶναι ἡ ἱστορία τῆς «Φιλοκαλίας»;  «Ὅπως προκύπτει ἀπὸ τὸ βίο τοῦ ἁγίου Νικοδήμου», γράφει ὁ π. Θεόκλητος Διονυσιάτης, «ὕστερα ἀπὸ διετή παραμονὴ στὴ μονὴ τοῦ ἁγίου Διονυσίου (ὁ ἅγιος Νικόδημος), ἀναχώρησε τὸ 1777 γιὰ τὶς Καρυὲς τοῦ Ἁγίου Ὄρους, ὅπου συναντήθηκε μὲ τὸν ἅγιο Μακάριο ἐπίσκοπο Κορίνθου, ἐκθρονισθέντα ἀπὸ τοὺς Τούρκους…

foto by Stratos Afaloniatis-monastiria ths Androu Νικηφόρου Αγιορείτου και άλλων πατέρων ———————————————————————————————————————— “Η χάρη που λάβαμε με το Άγιο Πνεύμα κατοικεί στο βάθος του νου μας. (Νου, ονομάζουν οι πατέρες το μάτι της ψυχής και όχι το μυαλό μας). Τα  πονηρά πνεύματα όμως κατοικούν τριγύρω στα μέλη της καρδιάς μας, πράγμα που οι άνθρωποι δεν θέλουν…

     σ.σ. Στην επιστολή που ακολουθεί ο Γέρων Ιωσήφ ο Ησυχαστής εξηγεί τους λόγους για τους οποίους δεν δέχεται προσκυνητές στο ασκηταριό του. Ας λάβουν υπόψιν τους την συγκεκριμένη επιστολή όσοι εν μέσω οινοποσιών, χρηματικών αμοιβών, χαρωπών ματαιόδοξων συναθροίσεων, οικονομικο-πολιτικών πιέσεων και μασονικών σχεδιασμών, συμμετέχουν στους περιβόητους ‘διαλόγους’ με τους αιρετικούς «για την ειρήνη και την αγάπη»,…

Ὁ διωγμός τοῦ Ἡσυχασμοῦ ἀπό τούς Φράγκους καί τόν Κοραή  ΠατερικήΘεολογία, 11ο Μέρος, Ὁμιλία στίς 26-10-2014 Συνεχίζουμε μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ τίς ὁμιλίες πού κάνουμε ἀπό τήν Πατερική Θεολογία τοῦ π. Ἰωάννου τοῦ Ρωμανίδη τό κεφάλαιο περί Φραγκοκρατίας καί περί Ἡσυχασμοῦ. Εἶναι γνωστό ὅτι ἡ Φραγκοκρατία ἀρχίζει ἀπό τό 1204, ὅταν τό λεγόμενο Βυζάντιο…

Τοῦ Ἀρχιμανδρίτου Ἱερεμίου Γεωργαλῆ   Οἱ ἄνθρωποι ποὺ ἀγαποῦν τὴν λησμοσύνη εἶναι στοῦ Θεοῦ τὴν θύμηση. Καὶ ἐκεῖνοι ποὺ ἐκκωφαντικά σιωποῦν, συνομιλοῦν ἀδιάκοπα μετὰ τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ. Ὅταν μακραίνουν ἐκ τοῦ κόσμου, τοὺς ἀνθρώπους ὠφελοῦν. Καὶ ὅταν στὶς ἐρήμους κατοικοῦν, τὰ διαβατικὰ τῆς Βασιλείας τῶν οὐρανῶν περιπατοῦν. Στοὺς κάτω τούτους χρόνους, κατὰ τοὺς ὁποίους ἡ…

ΑΒΒΑ ΑΜΜΩΝΑ ΠΕΡΙ ΗΣΥΧΙΑΣ  Γνωρίζετε βέβαια αγαπητοί μου αδελφοί, ότι από τότε πού έγινε η παράβασις των πρωτοπλάστων, δεν μπορεί η ψυχή να γνωρίση, όπως πρέπει, τον Θεό, εάν δεν περιοριστή μακρυά από τους ανθρώπους και από κάθε περισπασμό. Διότι τότε θα δοκιμάση τον πόλεμο των εχθρών της. Και αφού νικήση σε κάθε προσβολή των…

 (Ἡ μοναχὴ Φωτεινὴ ζεῖ στὸ δάσος τοῦ Νέαμτς κοντὰ στὴ σπηλιὰ τῆς Ἅγ. Θεοδώρας τῆς Σίχλα σὲ μία καλύβα ἐδῶ καὶ πολλὰ χρόνια. Τὸ κατὰ κόσμο ὄνομά της ἦταν Φλοαρέα Μπουζίνκου, ἦταν παντρεμένη, χώρισε καὶ ἔχει ἕνα παιδί. Ἔγραψε καὶ δημοσίευσε ποιήματα καὶ διηγήματα, ἐργάστηκε, ἀλλὰ πάντα ἀκολουθοῦσε τὸ δρόμο τοῦ Θεοῦ, ἀνεξάρτητα ἀπὸ τὰ…

 Σ’ένα μοναχικό ερημίτη έφτασαν μια μέρα κάποιοι επισκέπτες. Τον ρώτησαν: Τι νόημα έχει η ζωή σου στην ησυχία; Ο μοναχός εκείνη τη στιγμή μόλις έβγαζε νερό από ένα βαθύ πηγάδι. Είπε: Κοιτάξτε στο πηγάδι! Τι βλέπετε; Εκείνοι κοίταξαν: Τίποτα..

    Παταπίου μοναχοῦ  Καυσοκαλυβίτου   Ἄν καί ὁ Ἡσυχασμός, ὡς εὐρύτερο πνευματικό κίνημα πού συνιστᾶ τήν πεμπτουσία τῆς ὀρθόδοξης παράδοσης, ἔχει τήν ἀρχή του στή μοναχική πρακτική τοῦ 4ου αἰ., ἐνηλικιώθηκε καί κυριάρχησε στή ζωή τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας τόν 14ο αἰ. Δέν θά ἦταν ἴσως ὑπερβολή ἐάν θεωρούσαμε τόν 14ο αἰ. ὡς τόν αἰώνα…

Ο Γέροντας Παΐσιος (+1994) στό ωραίο βιβλίο του «Αγιορείτες πατέρες και αγιορείτικα» αναφέρει αρκετές μορφές ησυχαστών, όπως τον παπα Τύχωνα (+1968), πού για «εργόχειρο» του είχε τις μετάνοιες και την ευχή, συγκάτοικους αγγέλους και αγίους και τή δοξολογία αέναη, έως τή μακαρία τελευτή του- τον Γέροντα Ευλόγιο (+1948), μαθητή τού Χατζηγιώργη, πού τηρούσε το αυστηρό…

       Την γνώρισα στα ύστερνά της. Το εργόχειρό της ήταν ιεροράπτρια. Δεν ήτανε σπουδαία στο εργόχειρό της, αλλ’ η φτωχολογιά εκεί κατέφευγε. Σ’ όλους τους μαθητές της Πατμιάδος Σχολής αυτή έρραβε τα ρασάκια. Με τα λίγα έσοδά της συντηρείτο, γιατί το μοναστήρι ήταν ιδιόρρυθμο και δεν εκάλυπτε τις ανάγκες των αδελφών της Μονής….

ΟΤΙ ΔΕΙ ΤΗΝ ΗΣΥΧΙΑΝ ΠΑΣΗ ΣΠΟΥΔΗ ΜΕΤΑΔΙΩΚΕΙΝ (ΕΚ ΤΟΥ ΓΕΡΟΝΤΙΚΟΥ) «Ου δύναται η ψυχή ως δει τον Θεόν επιγνώναι, εάν μη συστείλη εαυτήν από των ανθρώπων και από παντός περισπασμού». (Αββά Αμμωνά Επιστ. Α΄) 1.  Όταν ο αββάς Αντώνιος ασκήτευε στην έρημο, έπεσε κάποτε σε ακηδία και σε μεγάλη σύγχυση των λογισμών του και έλεγε στον…

ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ ΚΑΙ ΘΕΟΦΟΡΟΥ ΠΑΤΡΟΣ ΗΜΩΝ ΑΒΒΑ ΑΜΜΩΝΑ ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΗΣΥΧΑΣΤΩΝ   Η επιθυμία να εξετάζης με περιέργεια την Αγ. Γραφή γεννά εχθρότητα και διαμάχη, ενώ ο θρήνος για τις αμαρτίες φέρνει την ειρήνη. Είναι αμαρτία για τον μοναχό πού κάθεται στο κελλί του, να εξετάζη με περιέργεια την Αγ. Γραφή παραμελώντας τις αμαρτίες του.  Όποιος…

ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ ΚΑΙ ΘΕΟΦΟΡΟΥ ΠΑΤΡΟΣ ΗΜΩΝ ΑΒΒΑ ΑΜΜΩΝΑ ΠΕΡΙ ΗΣΥΧΙΑΣ Γνωρίζετε βέβαια ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, ὅτι ἀπό τότε πού ἔγινε ἡ παράβασις τῶν πρωτοπλάστων, δέν μπορεῖ ἡ ψυχή νά γνωρίση, ὅπως πρέπει, τόν Θεό, ἐάν δέν περιοριστῆ μακρυά ἀπό τούς ἀνθρώπους καί ἀπό κάθε περισπασμό. Διότι τότε θά δοκιμάση τόν πόλεμο τῶν ἐχθρῶν της….

ΤΑ ΑΣΚΗΤΙΚΑ ΤΗΣ ΕΝΟΡΙΑΣ  Γ΄. ΕΚΚΛΗΣΙΑ – ΕΝΟΡΙΑ : ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΑΓΙΟΤΗΤΟΣ  Η ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ Ἡ ἡσυχία εἶναι νομοθετημένη ἀπό τόν Κύριο. «Ὁ Ἡλίας» διδάσκει ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, «μέ εὐχαρίστηση φιλοσοφοῦσε στό Καρμήλιο καί ὁ Ἰωάννης στήν ἔρημο, καί αὐτός ὁ Ἰησοῦς τίς μέν πράξεις στούς ὄχλους, τίς εὐχές δέ στήν…

ΤΑ ΑΣΚΗΤΙΚΑ ΤΗΣ ΕΝΟΡΙΑΣ Β΄ Η ΜΟΝΑΧΙΚΗ ΚΑΙ Η ΚΟΣΜΙΚΗ ΕΝΟΡΙΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ Η ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ- ΤΟ «ΒΥΖΑΝΤΙΟ». Ὁ θρίαμβος τοῦ ἡσυχασμοῦ.  Ὁ ἡσυχασμός στήν ὀρθοδοξη Ρωμαϊκή Αὐτοκρατορία ἀνθεῖ, θριαμβεύει. Δέν ἀποτελεῖ κάτι καινούργιο στήν Ὀρθοδοξία (ὅπως ἴσως κάποιοι πίστεψαν στήν Δύση), ἀλλά εἶναι ἡ αὐθεντική ἐπαναδιατύπωση τῆς Ὀρθόδοξης Πατερικῆς Παράδοσης, τοῦ ὀρθόδοξου…

  Η Σκήτη της Αγίας Άννης είναι αγιοτρόφος. Έχει πιανθεί με τους οχετούς των δακρύων και των ιδρώτων πλήθους ασκητών που ανά τους αιώνες επιποθούν την «εν Χριστώ» τελείωση και θέωση. Κάθε γωνιά είναι αγιασμένη από παλαιούς και σύγχρονους αγίους. Αξίζει να μνημονεύσουμε μερικούς για παραδειγματισμό και μίμηση της ακραιφνούς πολιτείας τους. Ο μακαρίτης ο…

Ἔλεγαν γιὰ τὸν ἀββᾶ Φιλήμονα τὸν ἀναχωρητή, ὅτι κλείστηκε σὲ μιά σπηλιὰ κοντὰ στὴ Λαύρα ποὺ λεγόταν τῶν Ῥωμίων, καὶ ἐκεῖ διεξήγαγε τὰ παλαίσματα τῆς ἀσκήσεως, ἐπαναλαμβάνοντας διαρκῶς στὴ διάνοιά του ἐκεῖνο πού, ὅπως λένε, ἀπηύθυνε στὸν ἑαυτὸ του ὁ μέγας Ἀρσένιος: «Φιλήμων, μὴν ξεχνᾶς γιὰ ποιὸ λόγο ἔφυγες ἀπὸ τὸν κόσμο». Ὑπέμενε λοιπὸν στὴ…

Σεβ. Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιεροθέου  Ο όσιος Παΐσιος Βελιτσκόφσκι (1722-1794) υπήρξε μιά μεγάλη μορφή τού μοναχισμού πού έζησε μερικά χρόνια στό Άγιον Όρος καί εκφράσθηκε στίς σλαβικές χώρες, καί κυρίως στήν Ουκρανία, τήν Μολδαβία καί τήν Βλαχία, αλλά επεκτάθηκε σέ όλο τόν χώρο τών Βαλκανίων, τής Ρωσίας καί σέ άλλες περιοχές. Πρόκειται γιά…

   Διηγήθηκε ο Γερο-Γεράσιμος ο Υμνογράφος:  «Γνώρισα προσωπικά τον γερο-Καλλίνικο τον Ησυχαστή. Είχε την απλανή νοερά προσευχή. Έλαμπε το πρόσωπό του. Ενθυμούμαι μία φορά πού είχα διάφορα προβλήματα, πήγα να τον συμβουλευθώ. Μόλις μπήκα στο κελί του, το πρόσωπό του έλαμπε πάρα πολύ σαν να εξήρχετο φώς. Τον κοίταζα σαν απολιθωμένος. Τί θεωρία ασφαλώς θα…