Γράφει ὁ Γεώργιος Μαντζαρίδης, Ὁμότιμος Καθηγητὴς Θεολογικῆς Σχολῆς Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Τὰ δύο κινήματα.   Δύο μεγάλα πνευματικὰ κινήματα τοῦ ὀρθόδοξου μοναχισμοῦ, ποὺ εἶχαν βαρυσήμαντες ἐπιπτώσεις στὴ ζωὴ καὶ τὴν πορεία, ὄχι μόνο τοῦ μοναχισμοῦ ἀλλὰ καὶ ὁλόκληρης τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας, ἦταν τὸ ἡσυχαστικὸ καὶ τὸ φιλοκαλικό. Ἀξίζει μάλιστα νὰ σημειωθεῖ, ὅτι καὶ τὰ δύο αὐτὰ…

Κελλίον Τιμίου Προδρόμου. Ι.Μ. Καρακάλλου. Ἅγιον Ὄρος Οἱ Ἀσκητικοὶ Λόγοι τοῦ Ἀββᾶ Ἰσαὰκ συνεγράφησαν στὴν Συριακὴ γλῶσσα ἀπὸ τὸν Ἅγιο Ἰσαὰκ τὸν Σύρο τὸν 6ον αἰῶνα. Τὸν 9ο αἰῶνα μεταφράσθηκαν στὰ Ἀρχαῖα Ἑλληνικὰ ἀπὸ δύο μοναχοὺς τῆς Μονῆς τοῦ Ἁγίου Σάββα τοῦ Ἡγιασμένου ἀπὸ ἀντίγραφο τοῦ πρωτοτύπου συριακοῦ χειρογράφου ποὺ ὑπῆρχε ἐκεῖ. Αὐτὸ τὸ κλασσικὸ…

ΗΣΥΧΑΣΜΟΣ: Η ΚΟΡΥΦΑΙΑ ΕΚΦΡΑΣΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ   ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου – Καθηγητού   Η λέξη Ησυχασμός παράγεται από το ρήμα ησυχάζω που σημαίνει βρίσκομαι σε κατάσταση σιγής, ηρεμίας και αυτογνωσίας. Ο ησυχαστής μοναχός, αλλά και λαϊκός, πλημμυρισμένος από θείο έρωτα, προσπαθεί να αποβάλλει κάθε κοσμική ενασχόληση και σκέψη, αποζητά την ησυχία και επικεντρώνεται στη…

Τοῦ Πρωτοπρεσβυτέρου Γεωργίου Δ. Μεταλληνοῦ Τὸ μήνυμα τῆς διδασκαλίας τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ   1. Ὁ Ἠσυχασμός εἶναι ἡ πεμπτουσία τῆς ὀρθοδόξου παραδόσεως, ταυτιζόμενος μὲ αὐτὸ ποὺ περικλείει καὶ ἐκφράζει ὁ ὅρος ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ. Ἔξω ἀπὸ τὴν ἡσυχαστικὴ παράδοση ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι ἀνύπαρκτη καὶ ἀδιανόητη. Ἡ ἡσυχαστικὴ πράξη, ἐξ ἄλλου, εἶναι ἡ «λυδία λίθος» γιὰ…

Όσιος Σαλαμάνης ο Ησυχαστής. 23 Ιανουαρίου.   Οἴχῃ χαμερποῦς καὶ χαμαιζήλου βίου, Ὑψηλὲ πράξει καὶ λόγῳ Σαλαμάνη.     Ο Όσιος Σαλαμάνης καταγόταν από μια κωμόπολη, που ήταν χτισμένη στη δυτική όχθη του ποταμού Ευφράτη και ονομαζόταν Καπερσανά. Επειδή αγάπησε την ερημική ζωή, ακολούθησε την οδό της μοναχικής πολιτείας και έστησε το κελί του κοντά…

  Η προσευχή του μοναχού και η προσευχή του λαϊκού. Μέρος Α.   Πρωτοσύγκελος Πετρώνιος (Τανάσε)   Στα πρόσωπα των πνευματικών ανθρώπων πάντα αντικατοπτρίζεται μια κάποια υπερκόσμια ομορφιά. Στην περίπτωση των μοναχών αυτή φαίνεται με γυμνό μάτι. Τα φωτισμένα τους μάτια, οι πράοι, αλλά σταθεροί και πειστικοί λόγοι – ο καρπός όλης της ζωής –…

Τον ρώτησε κάποιος γέροντας αν κάνει κανόνα και ακολουθία , και απάντησε: ” Ούτε κανόνα ούτε ακολουθία κάνω. Μόλις δύσει ο ήλιος τρώγω , κάνω το απόδειπνο και κοιμάμαι δύο ώρες . ‘Οταν ξυπνήσω , και όταν έχει ήδη νυχτώσει , αρχίζω τα κομποσχοίνια .

Τρεις φίλοι, αγαπούσαν πολύ την πνευματική εργασία, με αποτέλεσμα να γίνουν και οι τρεις μοναχοί. Απ’ αυτούς, ο πρώτος, διάλεξε γιά μόνιμο έργο του, να ειρηνεύει όσους έχουν διαμάχη μεταξύ τους. Ο δεύτερος διάλεξε γιά έργο του, να επισκέπτεται τους αρρώστους και ο τρίτος έφυγε στην έρημο, για να βρει την πραγματική ησυχία. Ο πρώτος,…

Ὁ Ἀββᾶς Ἀρσένιος ὅταν ζοῦσε ἀκόμα μέσα στὸ παλάτι, προσευχόταν στὸν Θεὸ λέγοντας: Κύριε, ὁδήγησέ με πῶς νὰ σωθῶ. Καὶ τότε μία φωνὴ τοῦ εἶπε: ”Ἀρσένιε, φύγε ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους καὶ θὰ σωθῇς”.

Μελέτες στήν Φιλοκαλία Τά ἅγια Μυστήρια, χωρίς τήν ἀνθρώπινη συνεργία, δέν ἐπαρκοῦν ἀπό μόνα τους γιά τήν σωτηρία. Εἶναι ἀναγκαῖο νά συνδυαστοῦν μέ τήν τήρηση τῶν ἐντολῶν, στήν ὁποία συμβάλλει πολύ ἡ κατά Χριστόν ἄσκηση-ἡσυχία. Αὐτή ταπεινώνει τόν ἄνθρωπο καί τόν κάνει δεκτικό τῆς θείας χάρης, τῆς προσφερομένης σ’ αὐτόν διά τῶν ἁγίων Μυστηρίων. «Εἶναι…

. ΣΧ. «ΧΡ. ΒΙΒΛΙΟΓΡAΦΙΑΣ»: Ἡ ἔκδοση αὐτοῦ τοῦ βιβλίου (βλ.σχετ.: 1. http://christianvivliografia.wordpress.com/2011/12/14/ἀπὸ-τὴν-ἀσκητικὴ-καὶ-ἁγιορειτικὴ/, 2. http://christianvivliografia.wordpress.com/2012/01/19/ἂν-ἔσκυβες-δὲν-θὰ-ἤσουν-τώρα-ἐδῶ-ἐξ/, 3. http://christianvivliografia.wordpress.com/2012/01/28/ὀλοζώντανο-περιστατικὸ-ἀποκτήσεως/) συμπίπτει ἀφ᾽ ἑνὸς μὲ τὴν ἐθνική μας περιπέτεια καὶ ἀφ᾽ ἑτέρου μὲ τὴν θεολογικὴ περιπλάνηση στοὺς σκοτεινοὺς δρόμους τῆς “μεταπατερικότητος”. Ἔρχεται τὸ βιβλίο λοιπὸν αὐτὸ νὰ δώσει στερεὰ τροφὴ καὶ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ στὶς δύο αὐτὲς προκλήσεις. Εἰδικῶς στὴν δεύτερη, τῆς λεγομένης “μεταπατερικῆς…

Μελέτες στήν Φιλοκαλία  Ποιὰ εἶναι ἡ ἱστορία τῆς «Φιλοκαλίας»;  «Ὅπως προκύπτει ἀπὸ τὸ βίο τοῦ ἁγίου Νικοδήμου», γράφει ὁ π. Θεόκλητος Διονυσιάτης, «ὕστερα ἀπὸ διετή παραμονὴ στὴ μονὴ τοῦ ἁγίου Διονυσίου (ὁ ἅγιος Νικόδημος), ἀναχώρησε τὸ 1777 γιὰ τὶς Καρυὲς τοῦ Ἁγίου Ὄρους, ὅπου συναντήθηκε μὲ τὸν ἅγιο Μακάριο ἐπίσκοπο Κορίνθου, ἐκθρονισθέντα ἀπὸ τοὺς Τούρκους…

 Ο ερημικός και ήσυχος τόπος είναι από τους βασικούς παράγοντες ανάπτυξης της αυτοσυγκέντρωσης και προσευχής προς το Θεό. Αυτό φαίνεται καθαρά στη ζωή του Αγίου Παύλου του Θηβαίου.  Άνηκε σε πλούσια οικογένεια της Κάτω Θηβαίδας της Αιγύπτου. Όταν ο Δέκιος (249-251) κήρυξε τον τρομερό διωγμό κατά των χριστιανών, ο Παύλος, μόλις 15 χρονών, χάνει τους…

  Ο ΑΚΤΗΜΩΝ ΓΕΡΩ-ΦΙΛΑΡΕΤΟΣ ΚΑΡΟΥΛΙΩΤΗΣ [Α’]  («Ὤ τοῦ θαύματος! Τό πεντοκάρικο ἔφθασε καί περίσσεψε».) Ἀπὸ τὸ βιβλίο: «ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΣΚΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΗΣΥΧΑΣΤΙΚΗ ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ» Ἅγιον Ὄρος 2011, σελ. 54 – 63. Σ τοιχειοθεσία «ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ»  .          Ὁ γερω-Φιλάρετος ὁ Καρουλιώτης γεννήθηκε τό 1889 στό Ρύσιον Κωνσταντινουπόλεως ἀπό τόν Ἀπόστολο Μπασματσίδη καί τή…

foto by Stratos Afaloniatis-monastiria ths Androu Νικηφόρου Αγιορείτου και άλλων πατέρων ———————————————————————————————————————— “Η χάρη που λάβαμε με το Άγιο Πνεύμα κατοικεί στο βάθος του νου μας. (Νου, ονομάζουν οι πατέρες το μάτι της ψυχής και όχι το μυαλό μας). Τα  πονηρά πνεύματα όμως κατοικούν τριγύρω στα μέλη της καρδιάς μας, πράγμα που οι άνθρωποι δεν θέλουν…

Ἀναχωρητές καί κόσμος Μητροπολίτου Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου κ. Ἱεροθέου Συνέντευξη πού δόθηκε στήν Raluca Tanaseanu καί δημοσιεύθηκε στά ρουμανικά σέ βιβλίο γιά τόν Ρουμάνο Ἀναχωρητή Πρόκλο  Ἐρώτηση:Σεβασμιώτατε, ἔχετε φροντίσει ἤδη ἀπό τά νεανικά Σας χρόνια νά γνωρίζετε ἀναχωρητές, νά πάρετε ἀπό αὐτούς ἐποικοδομητικό λόγο. Τί σᾶς προσέλκυσε στήν ζωή τῶν ἀναχωρητῶν; Ἀπάντηση: Ἡ ἀλήθεια εἶναι…

 ΠΑΤΡΙΚΕΣ ΠΑΡΑΙΝΕΣΕΙΣ Γέροντος Ἐφραίμ Φιλοθεΐτου  Ἡ ἱερά Μονή εἶναι τόπος προσευχῆς, νηστείας, ἐντεύξεως, λατρείας, μυστηρίων. Ἡ δυνατότητα τῶν πιστῶν νά ἔχουν πρόσβασι σ᾿ ἕνα τέτοιο τόπο δέν μπορεῖ παρά νά τούς ὠφελήση πνευματικά. Οἱ μέν συνειδητοί χριστιανοί εὑρίσκουν εἰς τό Μοναστῆρι τήν εὐλάβεια, ἀγάπη, πίστι καί ἀγωνιστική διάθεσι πού χρειάζεται ὁ κάθε ἄνθρωπος στήν πρός…

  Γεννήθηκε το 1722 στην Πολτάβα της Ουκρανίας, ο κατά κόσμον Πέτρος, από πατέρα ιερέα και μητέρα πού αργότερα έγινε μοναχή. Δεκαπέντε ετών μετέβη στη μονή Λιοΰμπεσκ και κατόπιν στη Μεγάλη Λαύρα του Κιέβου. Πνευματικό οδηγό είχε τον ησυχαστή Βασίλειο, συγγραφέα και μεταφραστή νηπτικών έργων.     Το 1742, ύστερα άπό διωγμούς Ουνιτών στην πατρίδα…

     σ.σ. Στην επιστολή που ακολουθεί ο Γέρων Ιωσήφ ο Ησυχαστής εξηγεί τους λόγους για τους οποίους δεν δέχεται προσκυνητές στο ασκηταριό του. Ας λάβουν υπόψιν τους την συγκεκριμένη επιστολή όσοι εν μέσω οινοποσιών, χρηματικών αμοιβών, χαρωπών ματαιόδοξων συναθροίσεων, οικονομικο-πολιτικών πιέσεων και μασονικών σχεδιασμών, συμμετέχουν στους περιβόητους ‘διαλόγους’ με τους αιρετικούς «για την ειρήνη και την αγάπη»,…

 Η βασική διαφορά μεταξύ Ορθοδόξου Εκκλησίας και Παπισμού βρίσκεται στα θέμα της ακτίστου ουσίας και ακτίστου ενεργείας του Θεού. Ο Θεός έχει ουσία και ενέργεια και η μεν ουσία και είναι αμέθεκτη από τον άνθρωπο, η δε ενέργεια Του είναι μεθεκτή. Γνωρίζουμε αυτήν την διάκριση από την πνευματική εμπειρία που μπορούμε να αποκτήσουμε μέσα στην…

  Οι πνευματικοί αγώνες του περιβόητου Γέροντα Καλλίνικου του Ησυχαστή (του κατά κόσμον Κωνσταντίνου Θειάσπρη, από την Αθήνα· 1853–7/8/1930), η καθαρότητα της ζωής του, η διαρκής επαφή με τον Θεό μέσω της Νοεράς Προσευχής, τον κατέστησαν «φωστήρα διαυγέστατο». Η φυσική διεισδυτικότητα και οξύνοια του νου του, πλατύνθηκε σε τέτοιο εκπληκτικό σημείο, ώστε να μένει έκθαμβος εκείνος…

Ἡ Ἐμπειρική Δογματική: μιά καινούρια προοπτική στήν θεολογική προσέγγιση Μητροπολίτου Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου Συνέντευξη στό ρουμανικό περιοδικό «Familia Orthodoxa» (Μάρτιος 2017) 1. Ἐρώτηση: Εἶναι γιά πρώτη φορά πού κυκλοφορεῖ μιά Δογματική τέτοιου εἴδους, μιά Ἐμπειρική Δογματική. Τί σημαίνει Ἐμπειρική Δογματική καί σέ τί συνίσταται ἡ πρωτοτυπία της σέ σύγκριση μέ τίς ἄλλες Δογματικές; Ἀπάντηση: Νομίζω ὅτι…

Γρηγόριος Παλαμάς: Επιστολή Προς την σεμνοτάτην εν μοναζούσαις Ξένην  ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ ΤΟΜΟΣ Δ’ Σύντομη βιογραφία Ο άγιος πατέρας μας Γρηγόριος ο Θεσσαλονίκης έζησε στα χρόνια της βασιλείας τον Ανδρόνικου Β’ Παλαιολόγου, γύρω στο 1340 μ.Χ. Αφού άφησε όλο τον κόσμο και τα του κόσμου, από την πατρίδα του Κων­σταντινούπολη μετανάστευσε στον αγιώννμο Αθω, όπου ακολούθησε τη…

Ἀκοῦστε  τήν ὁμιλία ἐδῶ: ̎Ὁ πόλεμος κατά τοῦ ἡσυχασμοῦ καί ὁ χαρακτήρας τῆς πατερικῆς παράδοσης ̎ Πατερική Θεολογία, 12ο Μέρος, Ὁμιλία στίς 28-10-2014  Συνεχίζουμε μέ τή Χάρη τοῦ Θεοῦ τήν Πατερική Θεολογία τοῦ π. Ἰωάννου τοῦ Ρωμανίδη ἀπό τό κεφάλαιο γιά τήν Τουρκοκρατία καί τόν Ἡσυχασμό. Λέγαμε πῶς πολεμήθηκε ὁ Ἡσυχασμός, ἡ θεραπευτική μέθοδος τῆς…

Ὁ διωγμός τοῦ Ἡσυχασμοῦ ἀπό τούς Φράγκους καί τόν Κοραή  ΠατερικήΘεολογία, 11ο Μέρος, Ὁμιλία στίς 26-10-2014 Συνεχίζουμε μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ τίς ὁμιλίες πού κάνουμε ἀπό τήν Πατερική Θεολογία τοῦ π. Ἰωάννου τοῦ Ρωμανίδη τό κεφάλαιο περί Φραγκοκρατίας καί περί Ἡσυχασμοῦ. Εἶναι γνωστό ὅτι ἡ Φραγκοκρατία ἀρχίζει ἀπό τό 1204, ὅταν τό λεγόμενο Βυζάντιο…

Μητροπολίτου Ναυπάκτου Ἰεροθέου: «π. Ἰωάννης Ρωμανίδης, ἕνας κορυφαῖος δογματικὸς θεολόγος…» Ἡ Ρωμηοσύνη συνδέεται στενὰ μὲ τὸν ἡσυχασμό. Οἱ Ρωμηοὶ Πατέρες ἦταν ἡσυχαστὲς καὶ ὄχι στοχαστές. Ἔτσι ἑρμήνευε ὁ π. Ἰωάννης Ρωμανίδης τὴν Ρωμηοσύνη. Σὲ μιὰ προφορικὴ ὁμιλία του ἀναφερόμενος στὸν εἰδικὸ γιὰ ὀρθόδοξα θέματα Λατίνο Jugie (Ζιουζὶ) ἔλεγε ὅτι αὐτὸς ἀνήγγειλε τὸν θάνατο τῆς Ρωμηοσύνης…

 Ο ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ-ΝΕΙΛΟΣ, Ο ΑΣΚΗΤΗΣ  Μητροπολίτου Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου      Τήν Μεγάλη Πέμπτη, τήν ὥρα πού ὁ Χριστός βρισκόταν σταυρωμένος στούς Ἱερούς Ναούς, κοιμήθηκε ἐν Κυρίῳ ὁ Γέροντας Θεόδωρος ἁγιοφαραγγίτης, ὁ γιά πολλά χρόνια σταυρωμένος γιά τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, πού πρός τό τέλος τῆς ζωῆς του ἐκάρη μοναχός καί ἔλαβε τό…

Τοῦ Ἀρχιμανδρίτου Ἱερεμίου Γεωργαλῆ   Οἱ ἄνθρωποι ποὺ ἀγαποῦν τὴν λησμοσύνη εἶναι στοῦ Θεοῦ τὴν θύμηση. Καὶ ἐκεῖνοι ποὺ ἐκκωφαντικά σιωποῦν, συνομιλοῦν ἀδιάκοπα μετὰ τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ. Ὅταν μακραίνουν ἐκ τοῦ κόσμου, τοὺς ἀνθρώπους ὠφελοῦν. Καὶ ὅταν στὶς ἐρήμους κατοικοῦν, τὰ διαβατικὰ τῆς Βασιλείας τῶν οὐρανῶν περιπατοῦν. Στοὺς κάτω τούτους χρόνους, κατὰ τοὺς ὁποίους ἡ…

  Ἁγίου Ἰγνατίου Μπριαντσανίνωφ   «Νεωτέρας δέ χήρας παραιτοῦ· ὅταν γάρ καταστρηνιάσωσι τοῦ Χριστοῦ, γαμεῖν θέλουσιν»(ε΄:11). Οἱ ἀσκητές νεαρῆς πνευματικῆς ἡλικίας, ἔστω κι ἄν εἶναι σωματικά ἡλικιωμένοι, μολονότι μποροῦν νά θεωρηθοῦν «χῆρες», ἐφόσον ἀπαρνήθηκαν τόν κόσμο, δέν πρέπει νά ἀποσύρονται στήν ἡσυχία. Γιατί αὐτοί, καθώς δέν ἔχουν πνευματική ὡριμότητα, δέν μποροῦν νά διατηρήσουν σταθερά τήν…

ΑΒΒΑ ΑΜΜΩΝΑ ΠΕΡΙ ΗΣΥΧΙΑΣ  Γνωρίζετε βέβαια αγαπητοί μου αδελφοί, ότι από τότε πού έγινε η παράβασις των πρωτοπλάστων, δεν μπορεί η ψυχή να γνωρίση, όπως πρέπει, τον Θεό, εάν δεν περιοριστή μακρυά από τους ανθρώπους και από κάθε περισπασμό. Διότι τότε θα δοκιμάση τον πόλεμο των εχθρών της. Και αφού νικήση σε κάθε προσβολή των…