ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε΄

Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ ΠΟΡΦΥΡΙΟΥ

ΓΙΑ ΤΗΝ ΝΕΟΟΡΘΟΔΟΞΙΑ-ΜΕΤΑΠΑΤΕΡΙΚΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ

ΚΑΙ ΤΑ ΣΑΡΚΙΚΑ ΑΜΑΡΤΗΜΑΤΑ

Γενικά

 Ἡ Μεταπατερική θεολογία εἶναι μία σύγχρονη κυοφορούμενη αἵρεση[1], ἡ ὁποία ἔχει προέλευση προτεσταντική καί στόχευση οἰκουμενιστική. «Εἶναι ἡ ἐπαναφορά», ἐπισημαίνει ὁ Σεβ. Ναυπάκτου κ. Ἱερόθεος, «σέ πιό ἔντονη μορφή αὐτοῦ πού πρίν μερικά χρόνια λεγόταν νεορθοδοξία καί παλαιότερα βαρλααμισμός. Ἄν ἐρευνήσῃ κανείς τά ρεύματα αὐτά, θά διαπιστώση ὅτι ἔχουν κοινή ἀφετηρία καί κοινά σημεῖα»[2].

Ὁ ὅρος μεταπατερικός, σύμφωνα μέ τόν δογματολόγο καθηγητή κ. Δ. Τσελεγγίδη ἔχει δύο σημασίες: «α) Ὅταν στό πρῶτο συνθετικό τῆς λέξεως μετα- προσδίδεται χρονική σημασία, ὁπότε στήν προκειμένη περίπτωση γίνεται λόγος γιά τό τέλος τῆς πατερικῆς ἐποχῆς. Καί β) ὅταν στό πρῶτο συνθετικό τῆς λέξεως προσδίδεται κριτική σημασία, ὁπότε ἡ σύνθετη λέξη «μετα-πατερικός» σημαίνει σχετικοποίηση… Mερική ἤ ὁλική ἀμφισβήτηση – ἐπαναθεώρηση – νέα ἀνάγνωση, ἤ καί ὑπέρβαση τῆς θεολογικῆς σκέψεως τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας…

Οἱ σύγχρονοι ἐπιστήμονες θεολόγοι, οἱ ὁποῖοι ἐπιχείρησαν ἔμμεσα ἤ ἄμεσα νά αὐτοπροσδιοριστοῦν ὡς «μετα-πατερικοί», χρησιμοποίησαν ἐναλλακτικῶς καί τίς δύο ἑρμηνεῖες, κυρίως ὅμως τήν δεύτερη, πού ἀναφέρεται στήν σχετικοποίηση καί τελικά στήν ὑπέρβαση τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας»[3].

Τήν ἴδια θέση διατυπώνει καί ὁ Σεβ. Μητρ. Ναυπάκτου κ. Ἱερόθεος. «Εἶναι εὐνόητον», παρατηρεῖ, «ὅτι, ὅπως ἡ σχολαστική θεολογία διακρινόταν ἀπό διάφορες τάσεις, ἔτσι καί ἡ Μεταπατερική θεολογία ἐκφράζεται ἀπό πολλές τάσεις, γιατί κάθε μεταπατερικός θεολόγος διαφέρει ἀπό τούς ἄλλους μεταπατερικούς θεολόγους, ἀλλά ἡ βάση εἶναι ἡ ὑποτίμηση καί ἡ παραθεώρηση τῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας, ὅπως ἐκφράσθηκε ἀπό τούς Προφῆτες, Ἀποστόλους καί Πατέρες»[4].

Ἀπόσπασμα ἀπό τό Βιβλίο:Ἐν Χριστῷ ἀγάπη ἤ Μεταπατερική θεολογία (Ἀρχ. Σάββα Ἁγιορείτου) – Νέο βιβλίο

[1]               Μητροπολίτου Ναυπάκτου Ἱεροθέου, Ἡ διαχρονικότητα τοῦ δόγματος τῆς Κάθαρσης, τοῦ Φωτισμοῦ καί τῆς Θέωσης στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, Μία κυοφορούμενη αἵρεση στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, http://www.romfea.gr.

http://www.oodegr.com/oode/dogma/ekklisiologia/katharsi_fwtismos_thewsi_1.htm.

[2]               Ἱερά Μητρόπολη Πειραιῶς, Πατερική θεολογία καί Μεταπατερική αἵρεση, Πρακτικά Θεολογικῆς Ἡμερίδος, Πειραιεύς 2012, Σεβ. Μητροπολίτου Ναυπάκτου καί Ἁγ. Βλασίου Ἱεροθέου, Ἡ Μεταπατερική Θεολογία ἀπό ἐκκλησιαστικῆς προοπτικῆς, σελ. 217.

[3]               Δ. Τσελεγγίδη, «Μετα-Πατερική» ἤ «Νεο-Βαρλααμική» θεολογία; Ἄγνοια ἤ ἄρνηση τῆς ἁγιότητας; Κριτήρια τοῦ ὀρθοδόξως καί ἀπλανῶς θεολογεῖν. Ἡ ὑπεροψία καί ἡ θεολογική ἐκτροπή τῶν ἐπίδοξων «μεταπατερικῶν» θεολόγων, στό : Ἱερά Μητρόπολη Πειραιῶς, Πατερική Θεολογία καί Μεταπατερική αἵρεση, Πρακτικά Θεολογικῆς Ἡμερίδος, Πειραιεύς 2012, σελ. 35-36.

[4]               Ἱερά Μητρόπολη Πειραιῶς, Πατερική θεολογία καί Μεταπατερική αἵρεση, Πρακτικά Θεολογικῆς Ἡμερίδος, Πειραιεύς 2012, Σεβ. Μητροπολίτου Ναυπάκτου καί Ἁγ. Βλασίου Ἱεροθέου, Ἡ Μεταπατερική θεολογία ἀπό ἐκκλησιαστικῆς προοπτικῆς, σελ. 217.